Bến du thuyền ven sông Hàn nằm đối diện số 38 đường Bạch Đằng, quận Hải Châu, do Công ty TNHH I.V.C của Phan Văn Anh Vũ làm chủ đầu tư. Bến gồm 3 tầng, diện tích mặt đất 2.100 m2, mặt nước lấn sông Hàn 1.900 m2, phía đông giáp sông, phía tây giáp đường Bạch Đằng, phía nam nhìn ra cầu quay sông Hàn, phía bắc giáp cảng sông Hàn.

Ngày 18/9/2018, Ban cán sự Đảng UBND TP Đà Nẵng báo cáo Thường trực Thành ủy việc thu hồi dự án công trình nhà hàng và bến du thuyền, khái toán 100 tỷ đồng, trong đó có tiền đền bù nhà đầu tư xây dựng công trình, không bồi thường về đất vì là đất thuê. Sở Xây dựng thống nhất với đề xuất của đơn vị tư vấn giữ lại bến du thuyền để chuyển đổi thành Trung tâm thông tin du lịch.

Tuy nhiên, việc thu hồi sau 5 năm chưa thực hiện được, công trình bỏ hoang, thành nơi chứa rác thải. Dư luận đang tranh cãi giữ lại hay đập bỏ bến du thuyền.

Nghiêng về phương án đập bỏ, nghệ sĩ nhân dân Huỳnh Hùng, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao Đà Nẵng, nói bến du thuyền có kiến trúc đẹp mắt, nhưng đã chắn ngay mặt tiền của di tích cấp quốc gia đặc biệt thành Điện Hải - thành lũy đầu tiên chống Pháp - Tây Ban Nha (năm 1858). Từ di tích này đi thẳng ra bến chỉ khoảng 150 m. "Bến như cái gai trong tổng thể không gian thành Điện Hải. Từ thành nhìn ra thấy bến rất tức mắt", ông Hùng nói.

Theo ông Hùng, khu vực đang tồn tại bến du thuyền sau này sẽ kết nối với cảnh quan thành Điện Hải và Bảo tàng Đà Nẵng mới (tu bổ từ tòa nhà Pháp cổ số 42 Bạch Đằng) vì thành phố đã quy hoạch thành quảng trường trung tâm. Nếu để bến du thuyền "nằm chình ình" sẽ không tương thích với không gian quảng trường và phát huy giá trị di tích thành Điện Hải về sau.

Nhìn từ góc độ thủy văn, ông Hùng phân tích vỉa hè đường Bạch Đằng đã lấn sông Hàn, bến du thuyền tiếp tục đóng bêtông lấn, cùng nhiều dự án khác khiến lòng sông chảy qua thành phố bị thu hẹp. "Trận lụt lịch sử tháng 10/2022 đã cảnh báo chúng ta về vấn đề biến đổi khí hậu, thành phố phải trả giá khi lấp đi nhiều đầm, ao, hồ, cấp dự án lấn sông dẫn đến thiếu nơi điều tiết và thoát nước mưa. Dòng sông là di sản thiên nhiên. Việc cấp phép cho dự án lấn sông là sai lầm của lãnh đạo thành phố trước đây", ông Hùng nói.

Đồng quan điểm, doanh nhân Bùi Hồng Hải cho rằng thành Điện Hải là trung tâm lịch sử, văn hóa và chính trị của TP Đà Nẵng. Trước đây, khu vực bến du thuyền có một nhà hàng ven sông do Cảng Đà Nẵng đầu tư. Khi chỉnh trang đô thị, chính quyền đã phá bỏ nhà hàng cùng một loạt công trình khác sát bờ sông Hàn có dấu hiệu cản trở tầm nhìn.

"Bến du thuyền được xây dựng cũng đánh dấu thời điểm rất buồn của chính trị Đà Nẵng, sau đó không chỉ ông Vũ mà hàng loạt cán bộ, cựu lãnh đạo thành phố vướng vòng lao lý. Giai đoạn lãnh đạo trước lỡ cấp phép đầu tư xây dựng rồi thì bây giờ việc thu hồi cũng phải làm đúng luật", ông Hải nói.

Trái với quan điểm trên, nhiều người ủng hộ giữ lại bến du thuyền vì công trình đã hiện hữu, nếu đập phá sẽ rất tốn kém, phải đền bù cho nhà đầu tư số tiền lớn. Phương án tốt nhất là chuyển đổi công năng thành thiết chế văn hóa như nơi trưng bày tranh, ảnh, quà tặng và bảo tàng, hoặc là Trung tâm thông tin du lịch như đề xuất của đơn vị tư vấn và Sở Xây dựng.

Trả lời VnExpress, ông Phùng Phú Phong, Giám đốc Sở Xây dựng, nói trước đây thành phố từng lấy ý kiến phản biện xã hội về phương án xử lý bến du thuyền, nhưng chưa ngã ngũ việc giữ lại làm công trình phục vụ công cộng hay đập bỏ. Công trình có kiến trúc hiện đại, đẹp mắt, nếu đập bỏ sẽ lãng phí vì giá trị hàng trăm tỷ đồng. Các phương án thi kiến trúc cảnh quan sông Hàn thời gian gần đây cũng giữ lại bến du thuyền để phục vụ công cộng.

Theo ông Phong, lãnh đạo thành phố đã giao các bên liên quan nghiên cứu, trả lời dứt điểm về tính pháp lý của dự án. Tới đây, thành phố sẽ tiếp tục tổ chức hội thảo lấy ý kiến phản biện xã hội về việc cho tồn tại hay đập bỏ bến du thuyền, nhằm thống nhất phương án thiết kế cảnh quan khi quy hoạch khu vực quảng trường trung tâm.

Nguyễn Đông

（作者：新闻中心）